kurs_szybkiego

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zmęczeniem wzroku. Ustalono, że zmęczenie jest tym mniejsze, im
powierzchnia pracy jest bardziej oświetlona. Prawidłowość ta obowiązuje w
zakresie typowych wartości natężenia oświetlenia, tj. do około 700 luksów
(lx), gdyż powyżej tego poziomu zmęczenie wykazuje ponownie tendencję
wzrostową.
Jakie są zatem optymalne warunki oświetleniowe podczas długotrwałej
pracy wzrokowej? Jeśli nie ma możliwości czytania przy dziennym świetle,
należy posługiwać się dwoma zródłami sztucznego światła. Jedno z nich
powinno równomiernie oświetlać cały pokój, co pozwoli uniknąć szkodliwych
dla oczu kontrastów, drugie - oświetlać czytany tekst i stanowisko pracy.
Schemat optymalnego oświetlenia miejsca pracy wzrokowej: 1 - zródło światła
miejscowego, 2 - podstawowa powierzchnia pracy, 3 - drugorzędna powierzchnia pracy, 4 -
otoczenie miejsca pracy, 5 - miejsce czytelnika
Specjaliści zalecają (np. K. Seferyński, "Ochrona Pracy" 4/81), by dla
miejsc, w których odbywa się długotrwałe czytanie, uwzględniać następujące
zalecenia:
" Aby przygotować ogólne pole pracy wzrokowej należy przewidzieć
podstawową powierzchnię pracy i drugorzędną powierzchnię pracy
Komputerowy kurs szybkiego czytania dostępny jest na: www.CAVisions.com 61
o zróżnicowanych wymiarach i oświetleniu. Powierzchnia blatu
powinna być przy tym pozbawiona połysku i lekko zabarwiona.
" Unikać szkodliwego dla wzroku kontrastu luminancji (tj. ilości
światła emitowanego lub odbijanego, np. przez kartkę papieru) na
sąsiadujących z sobą obszarach. Dążyć do takiego jej stopniowania,
by podstawowa powierzchnia pracy miała luminancję największą,
drugorzędna (tło) - mniejszą, a otoczenie - najmniejszą. Stosunek
skrajnych wartości 3:1 wydaje się najlepszy, gdyż nie następuje wtedy
ograniczenie sprawności widzenia ani też zmęczenie oczu nawet przy
długotrwałej pracy.
" Należy pamiętać, że do długotrwałego czytania potrzeba więcej
światła niż do czytania krótkotrwałego. Nadto, w ostatnich latach
ujawniła się tendencja do podwyższania poziomu natężenia
oświetlenia. Argumentuje się to głównie zwiększeniem wydajności
pracy i jednocześnie zmniejszeniem liczby popełnianych błędów.
Według norm RFN-owskich, minimalne natężenie oświetlenia
podstawowej powierzchni pracy winno wynosić 750 lx, we Francji i
Wielkiej Brytanii - 300 lx. Polska norma (PN-68/E-02033) przewiduje
najmniejsze dopuszczalne średnie natężenie oświetlenia dla czynności
długotrwałego czytania w domach mieszkalnych: 200 lx, w czytelniach
bibliotecznych - 300 lx.
Wydaje się, że optymalna wartość średniego natężenia oświetlenia
podstawowej powierzchni pracy nie powinna być mniejsza od 500 lx, a dla
drugorzędnej powierzchni - 200 lx, natomiast oświetlenie otoczenia - co
najmniej 50 lx. Przyjmując te dane bierze się za podstawę wiek - 40 lat. Dla
osób 50-60-letnich wymagania rosną nawet 2-3-krotnie.
" Właściwy kierunek padania światła i uniknięcie niepożądanych
cieni oraz odbić zapewni umieszczenie zródła światła z lewej strony
czytelnika w odległości około 40 cm od brzegu blatu i środka
podstawowej powierzchni pracy.
W oprawach oświetlenia stosować wyłącznie żarówki. Korzystanie ze
świetlówek (lamp fluorescencyjnych) przy długotrwałym czytaniu jest
niedopuszczalne.
Rozpatrzmy teraz niektóre z powyższych zaleceń w kontekście
fizjologicznych czynności oka. Dlaczego tak ważne jest, na przykład,
przestrzeganie wymogu równomiernego oświetlenia?
Wiemy już, że ciemne otoczenie, wywołujące wrażenie przytulności, nie
pomaga w czytaniu. Za każdym bowiem razem opuszczając krąg światła, w
którym czytamy, zmuszamy nasz analizator wzroku do dwóch form
adaptacji:
" Adaptacji do ciemności w momencie przechodzenia ze światła do
mroku, polegającej na zwiększeniu stopnia wrażliwości wzrokowej.
Komputerowy kurs szybkiego czytania dostępny jest na: www.CAVisions.com 62
Następuje wówczas przystosowanie zrenicy do zmniejszonej ilości
światła poprzez rozszerzenie się jej średnicy z 3-5 mm do 7-8 mm.
Ten proces regulacyjny odbywa się bez udziału świadomości i trwa
1/10 - 1 sekundy.
Elementem dostosowywania się aparatu wzroku jest również adaptacja
siatkówki. W tym wypadku proces ten trwa około jednej godziny, przy czym
mniej więcej po 25 minutach oko osiąga 80 proc. ostatecznej wrażliwości.
" Adaptacji do światła, przy przechodzeniu z mroku do oświetlonej
części pomieszczenia, co powoduje obniżenie wrażliwości aparatu
optycznego. yrenica wówczas zwęża się, przystosowuje się również
siatkówka, tym razem nieco szybciej, od 30 do 60 minut.
Do elementów receptora wzroku mających zdolność adaptowania się do
warunków otoczenia należy także soczewka. Proces ten nazywa się
akomodacją soczewki i polega na nastawieniu się jej na ostrość widzenia,
stosownie do różnych odległości - od nieskończonej (w stanie spoczynku) do
bardzo bliskiej. Akomodacją następuje poprzez zmianę wygięcia soczewki.
Jednakże zdolność ta maleje wraz z wiekiem lub pod wpływem zmęczenia
wzroku na skutek np. nieodpowiedniego oświetlenia. Następuje wówczas
oddalanie się tzw. punktu bliży, tj. najbliższej oku odległości, z której
jeszcze widzi się ostro oglądany przedmiot.
Elastyczność soczewki, a więc i nastawność oka, jest bardzo duża w
młodym wieku. Z biegiem lat soczewka traci elastyczność i nie jest w stanie
zmienić swojej krzywizny odpowiednio do widzenia z bliższych odległości.
Oto orientacyjne punkty bliży dla osób w różnym wieku: 16 lat - 8 cm, 32
lata - 12,5 cm, 44 lata - 25 cm, 50 lat - 50 cm, 60 lat - 100 cm. Po
przekroczeniu 25 cm dla punktu bliży mówi się o dalekowzroczności i trzeba
zastosować szkła korekcyjne, aby dostrzegać przedmioty z mniejszych
odległości. Przy słabym świetle punkt bliży również się oddala, nadto maleje
szybkość i precyzja akomodacji oka.
Z wcześniejszych wywodów wynika, że wraz ze wzrostem natężenia
oświetlenia poprawia się też ostrość wzroku. Ale tylko do pewnej granicy.
Oświetlenie o natężeniu ponad 1000 lx (w słoneczny dzień wynosi np. przy
oknie około 1500 lx), utrudnia pracę wzrokową na skutek tzw. olśnienia.
Występuje ono wówczas, gdy w polu widzenia znajduje się nieodpowiednio
osłonięte zródło światła lub lśniąca powierzchnia odbijająca światło (szklany
lub politurowany blat, błyszczący papier książki). W każdym wypadku
olśnienie przeszkadza w normalnej pracy oczu, wywołując ich zmęczenie i
zmniejszenie zdolności rozróżniania szczegółów.
We wschodnich Indiach wykorzystywano to zjawisko do oślepiania.
Osądzonego zmuszano do wpatrywania się w lustro z polerowanej stali, na
które padały promienie tropikalnego słońca. Po pewnym czasie
Komputerowy kurs szybkiego czytania dostępny jest na: www.CAVisions.com 63
doprowadzało to do zniekształceń siatkówki i ślepoty, bez żadnych
zewnętrznych oznak uszkodzeń oczu.
Badania laboratoryjne wykazały, że umieszczenie nie osłoniętego zródła
światła na linii wzroku pod kątem 40� powoduje spadek względnej
sprawności oczu o około 42 proc., a przy kącie 5� spadek o 84 proc. Aby
uniknąć skutków tego zjawiska, warto stosować następujące środki
zaradcze:
" rozmieszczać zródła światła tak, by kąt między linią wzroku a linią
padania promieni świetlnych nie był mniejszy od 60�;
" zadbać, by w pomieszczeniu, w którym pracujemy, luminancja
rozkładała się bez ostrych kontrastów;
" stosować przysłony na lampy;
" nie czytać na błyszczących blatach.
Higiena pracy z monitorem komputerowym
Dotychczas rozważaliśmy czytanie tekstów wydrukowanych na
tradycyjnych nośnikach - w formie książki lub czasopisma. Jednakże w
Polsce już obecnie spotyka się stosunkowo liczne komputerowe monitory [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download ^ pobieranie ^ pdf ^ do ÂściÂągnięcia ^ ebook

Pokrewne