[ Pobierz całość w formacie PDF ]

wirusowi grypy badany po podaniu szczepionki) wykazało zwiększoną aktywację w ciele mig-
w porównaniu do grupy kontrolnej, a wielkość dałowatym, prawym skroniowo-ciemieniowym
zmian fal mózgowych w zakresie przedniej le- styku (TPJ) oraz prawej tylnej bruz
dzie skronio-
wostronnej aktywacji mózgu przewidywała wiel- wej (pSTS)  w odpowiedzi na wszystkie rodzaje
kość zmian w odpowiedzi immunologicznej. dz
więków w grupie ekspertów. Wyniki te suge-
W innym badaniu z wykorzystaniem analizy rują według autorów, iż kultywowanie medytacji
EEG, przeprowadzonym na ośmiu medytują- współczucia prowadzi do zwiększonej detekcji
cych od co najmniej15 lat mnichach buddyjskich i wrażliwości (empatii) na emocjonalne bodz
ce
oraz grupie kontrolnej złożonej z 10 studentów społeczne.
z tygodniowym doświadczeniem medytacyj- Stwierdzane różnice funkcjonalne w zakresie
nym, Lutz wraz ze współpracownikami (Lutz, kory wyspy pozostają w zgodzie z raportowa-
Greischar, Rawlings, Ricard i Davidson, 2004) nym przez Lazara i współpracownków (2005)
stwierdzili istotne różnice we wzorach aktywacji pogrubieniem kory w tym obszarze u osób me-
pomiędzy tymi grupami w rozległych rejonach dytujących w porównaniu do osób niemedytu-
mózgu  szczególnie w obszarze bocznym czo- jących. Różnice w zakresie sygnału BOLD były
łowo-ciemieniowym. U osób praktykujących z kolei zgodne z różnicami pomiędzy ekspertami
od wielu lat wykazano, że w trakcie medytacji i nowicjuszami w zakresie częstotliwości gamma
występują oscylacje gamma o wysokiej ampli- (25-50 Hz) w opisanym powyżej badaniu z wy-
tudzie i długodystansowej fazowej synchronicz- korzystaniem EEG (Lutz i inni, 2004), w którym
ności, wskazującej na znaczną skalę koordynacji wzięli udział ci sami medytujący.
między grupami neuronów. Ponadto stwierdzo- Inne ostatnio opublikowane badanie  prze-
no znaczne różnice w aktywności elektrycznej prowadzone przy użyciu fMRI na grupach eks-
mózgu (fale gamma), które podczas analiz po- pertów i nowicjuszy w zakresie medytacji  mia-
wiązano z ilością godzin spędzonych na praktyce ło na celu porównanie neuronalnych korelatów
medytacji. medytacji z koncentracją na obiekcie (Brefczyn-
Ten sam autor wraz ze współpracownikami ski-Lewis, Lutz, Schaeffer, Levinson i Davidson,
(Lutz, Brefczynski-Lewis, Johnstone i Davidson, 2007). Okazało się, że osoby medytujące od wie-
2008) poddał podczas wykonywania medytacji lu lat wykazywały mniejszą aktywację ciała mig-
badaniu mózgu (przy użyciu funkcjonalnego dałowatego niż nowicjusze; tych wyników nie
rezonansu magnetycznego) grupę 16 osób mają- można po prostu wytłumaczyć tym, że umieli oni
cych za sobą co najmniej 10 000 godzin prak- lepiej ignorować bodz
ce, ponieważ obszary zwią-
tyki medytacyjnej (eksperci) oraz odpowied- zane z przetwarzaniem bodz
ców słuchowych (m
nio względem nich dobraną grupę 16 osób bez in. górny zakręt skroniowy) były u nich istotnie
doświadczenia w medytacji (nowicjusze). Aby bardziej zaktywowane niż u nowicjuszy. Wydaje
sprawdzić reaktywność emocjonalną, prezento- się raczej, że wyniki te mogą wskazywać na to,
wano badanym dz
więki o różnej walencji emo- że praktyka uważności może istotnie zmniejszać
cjonalnej (pozytywna, neutralna i negatywna). reaktywność emocjonalną. Podobnie wyniki ba-
Studia Psychologiczne, t. 47 (2008), z. 4, s. 57 77
72
Tomasz Jankowski, Paweł Holas
dań z użyciem fMRI zrobione przez Creswella (Deikman, 1999; por. Baars, Ramsoy i Laureys,
i wsp. (Creswell, Way, Eisenberg i Liebermann, 2003; Baars, 1996).
2007) wykazały, że indywidualna dyspozycją do Opisane wyżej zjawisko ujęte w postaci róż-
uważności jest powiązana z obustronną redukcją nych terminów występuje w kontekście więk-
aktywności ciał migdałowatych, a także rozległą szości systemów terapeutycznych bazujących na
aktywacją przedczołowych obszarów korowych uważności. Wells, odnosząc się do nowatorskich
podczas wykonywania zadania związanego z na- metod leczenia zaburzeń lękowych (tzw. trening
zywaniem afektu. uwagi; zob. Wells, 2000), mówi o metapoznaw-
czym sposobie przetwarzania informacji, którego
MECHANIZMY POZ
REDNICZ
CE głównymi cechami są: doświadczenie subiektyw-
POMI
DZY UWA%7łNOZ
CI
A JEJ nego charakteru myśli, zdolność do oceny oraz
POZYTYWNYMI KONSEKWENCJAMI zmiany myślenia, zdolność do restrukturyzacji
wiedzy oraz budowania nowych planów i stra-
Związek pomiędzy uważnością a wymienio- tegii (Wells, 2002; Wells, 2000). W kontekście
nymi powyżej pozytywnymi efektami jest praw- terapii osób z nawracającymi epizodami depre-
dopodobnie mediowany przez szereg mechani- sji, Teasdale wraz ze współpracownikami (2000;
zmów, z których według nas najważniejszymi por. także Fresco i inni, 2007) mówią o zjawi-
są: zmiana spostrzegania natury wewnętrznych sku decentracji  umiejętności spostrzegania
doświadczeń oraz redukcja koncentracji uwa- własnych myśli, emocji i doznań jako zjawisk
gi na własnej osobie (oznaczająca zmniejszenie o charakterze psychicznym, a nie obiektywnym.
wpływu procesów związanych z Ja na samore- Z kolei w terapii opartej na akceptacji i zaanga-
gulację). żowaniu wymienia się tzw. dyfuzję poznawczą
Trening uważności w swym zamierzeniu pro- (Luoma i Hayes, 2009) jako jeden z kluczowych
wadzi do zmiany w sposobie spostrzegania natu- mechanizmów sprzyjających zdrowieniu. Polega
ry doświadczeń, które w stanie uważności stają ona na zdolności do wykroczenia poza dosłow-
się przedmiotem obserwacji. Osoba praktykują- ną treść werbalnego bodz
ca przy jednoczesnym
ca uważność (nie jest jeszcze jasne, na ile osoby dostrzeżeniu samego procesu myślenia, który
 z natury uważne wykazują te same mechani- dokonuje się w wymiarze zarówno sytuacyjnym
zmy) zaczyna bardziej klarownie spostrzegać jak i historycznym.
dychotomiczną naturę własnego Ja, o którym Drugim ważnym mechanizmem, który na-
mówił już William James (2002). W stanie szym zdaniem pośredniczy w związkach pomię-
uważności wyraz
ny staje się podział Ja na dwa dzy uważnością a jej pozytywnymi konsekwen-
związane ze sobą aspekty: Ja poznające oraz Ja cjami, jest redukcja uwagi skoncentrowanej na
poznawane. Doświadczenie poznającej strony własnej osobie. Nadmierna samoświadomość,
własnego Ja daje podstawę do przesunięcia toż- głównie refleksyjna (w odróżnieniu od świado-
samościowego środka ciężkości: osoba zaczyna mości własnych stanów psychicznych; zob. Trap-
zdawać sobie sprawę z faktu, że nie jest jedynie nell i Campbell, 1999) towarzyszy wielu zabu-
 a może przede wszystkim  treścią własnych rzeniom psychicznym (Pyszczynski i Greenberg,
doświadczeń, a więc nie musi być zanurzona 1987; Ingram, 1990). W tym kontekście Leary
w myślach, które jej się pojawiają, w emocjach, (2006) wymienia uważność jako jeden z czyn- [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

forum-gsm.htw.pl