[ Pobierz całość w formacie PDF ]

chał. Tak więc kiedy mu zakazali wszelkich rozmów
do pracy, to wszędzie pod dostatkiem znajdzie chęt
z młodzieżą i kiedy mu rozkazali, aby wraz z kilkoma
nych nauczycieli. Ale jeśli ktoś sam chce się nauczyć,
innymi poprowadził na śmierć pewnego obywatela1,
co to jest sprawiedliwość, czy to syna lub domownika
on jeden odmówił posłuszeństwa, ponieważ rozkaz był
posłać na naukę tego przedmiotu, ten w ogóle nie wie,
sprzeczny z prawem.
dokąd ma iść i zdobywać tę wiedzę.
4 I podobnie kiedy z oskarżenia Meletosa stanął przed
Słuchając tych wywodów i chcąc jakoś zadrwić f>
sądem, nie postępował zwyczajem tych, którzy przed
z Sokratesa, Hippiasz powiedział:
trybunałem starają się wzbudzić litość, płaszczą się
 To prawda Sokratesie, tylko ty ciągle powta
przed sędziami, błagają o łaskę wbrew prawom i przez
rzasz to samo, co ja już dawno od ciebie słyszałem.
to potrafią uzyskać wyrok uwalniający. Sokrates nie
 Gorzej, Hippiaszu  przyznał Sokrates  nie
chciał uciekać się do żadnego z tych praktykowanych
tylko ciągle powtarzam to samo, ale i na ten sam temat!
w sądach zwyczajów, bo nie chciał działać wbrew
Ty zaś, postępujesz inaczej. Ponieważ jesteś wszech
prawom. I choć z wielką łatwością mógł otrzymać od
stronnie wykształcony, nigdy nie powtarzasz tego sa
sędziów wyrok uniewinniający, gdyby choć trochę
mego w odniesieniu do tych samych spraw.
przemówił im do serca i zjednał sobie ich łaskę, wolał
 Masz rację, Sokratesie  z zadowoleniem po
pozostać wierny prawom i zginąć, ale nie przekraczać
twierdził Hippiasz.  Co jak co, ale rzeczywiście
ich, aby uratować życie.
staram się mówić zawsze coś nowego.
5 W tym samym duchu często rozprawiał na temat
 Czy również w przypadku  zapytał Sokrates  7
sprawiedliwości. Sam przypominam sobie, jak jednego
kiedy doskonale znasz to, o czym mówisz. Jeśli na
W" prowadził następującą rozmowę z Hippiaszem
przykład, ktoś cię zapyta, z ilu i z jakich liter składa
z Elidy2 o tym, co to jest sprawiedliwość. Hippiasz
się imię Sokrates, to co? Czy i wtedy starasz się dawać
bowiem po długiej nieobecności zjawił się kiedyś znowu
coraz to inną odpowiedz? Albo jeśli zada ci ktoś py
w Atenach i przyszedł do Sokratesa, który właśnie
tanie arytmetyczne, czy dwa razy pięć jest dziesięć,
w tym czasie rozważał w gronie kilku swych uczniów
odpowiadasz raz tak, a raz inaczej?
dziwne zjawisko: jeśli ktoś chce na własny użytek
 W tych sprawach, Sokratesie  rzekł Hippiasz 
i wykształcić jakiegoś człowieka na szewca, cieślę, ko
zarówno ja, jak i ty mówimy zawsze to samo. Ale jeśli
wala czy woznicę, to wcale nie ma wątpliwości, dokąd
chodzi o to, co to jest sprawiedliwość, śmiało mogę ci
ma go posłać na naukę. Niektórzy nawet twierdzą,
podać teraz taką definicję, której nie podważysz ani ty,
1 ani nikt inny.
Chodzi o Leona z Salaminy, bogacza, którego Trzydziestu Tyranów
umieściło na liście proskrypcyjnej, aby po skazaniu go na śmierć skonfis  Z tego, co mówisz  ironizował Sokrates  s
kować jego majątek. Sokrates odmówi! udziału w jego aresztowaniu.
naprawdę widać, Hippiaszu, że wynalazłeś jakieś nie
2
Hippiasz z Ełidy  jeden z najwybitniejszych sofistów.
zwykłe dobro. Pomyśl tylko: odtąd raz wreszcie sę-
rlsma Sokratyczne 15
Wspomnienia o Sokratesie IV 4 209
Wspomnienia o Sokratesie IV 4
208
burzał przyjaciół do kłótni, lub ogół obywateli do
dziowie przestaną głosować za i przeciw przy fero
buntu, lub popełnił jakieś inne bezprawie?
waniu wyroków, obywatele nie będą dyskutować na
 Nigdy nic podobnego nie zauważyłem, Sokra
temat tego, co to jest sprawiedliwość, ludzie w sądach
tesie;  odpowiedział Hippiasz.
przestaną dochodzić sprawiedliwości i kłócić się na
 Nie sądzisz, Hippiaszu, że unikanie czynów nie
punkcie sprawiedliwości, a nawet całe państwa położą
sprawiedliwych jest czymś sprawiedliwym?
kres niezgodom, waśniom i wojnom  w imię spra
 Oczywiście, Sokratesie. Ale i teraz starasz się
wiedliwości! I wobec tego  nalegał  nie chcę
uchylić od jasnego wypowiedzenia swego zdania na
rozstawać się z tobą, zanim się najpierw nie dowiem,
temat istoty sprawiedliwości. Mówisz bowiem nie
jakie wielkie dobro zdołałeś wynalezć.
9
o tym, co sprawiedliwi czynią, lecz o tym, czego
 Mogę cię, Sokratesie, zapewnić, że nie dowiesz
nie czynią.
się wcześniej, zanim sam jasno nie wyłożysz swojego
 Co do mnie  odrzekł Sokrates  myślałem, 12
zdania na ten temat i nie powiesz, co to jest sprawiedli
że już to samo, że ktoś nie chce postępować niespra
wość. Dość tego dobrego! Ciągle stawiasz innym pytania,
wiedliwie, jest wystarczającym świadectwem spra
przypierasz każdego do muru i w ten sposób naśmie
wiedliwości. Jeśli ci jednak inaczej się zdaje, rozważ,
wasz się z wszystkich. Ale sam nikomu nie chcesz dać
może ci to bardziej trafi do przekonania. Twierdzę
odpowiedzi ani wyjawić swego zdania o niczym!
10
więc, że sprawiedliwe jest to, co jest zgodne z prawem.
 Chwileczkę, Hippiaszu  uspokajał go Sokrates.
 Twierdzisz więc, Sokratesie, że to, co zgodne jest
Czyżbyś naprawdę nie wiedział, że ciągle daję jasno
z prawem, już tym samym jest sprawiedliwe? [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • forum-gsm.htw.pl